Liên quan đến lô hàng đường nhập khẩu tại cảng Kỳ Hà- Quảng Nam: Cơ quan Hải quan không làm khó DN!

Ngày 21/4/2017, thông qua Hệ thống thông quan tự động VNACCS, Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang đăng ký tờ khai số 101368983924  tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Kỳ Hà để nhập khẩu kinh doanh mặt hàng đường mía (DCR sugar) khối lượng 120 tấn, trị giá nguyên tệ: 60.000 USD, xuất xứ từ Lào (có C/O form S) khai báo mã số HS: 1701.14.00 với thuế suất NK 2,5% (ưu đãi giảm 50% thuế suất thuế nhập khẩu ATIGA theo Phụ lục I Nghị định 124) và thuế GTGT 5%, cửa khẩu nhập là Lao Bảo- Quảng Trị.

Qua kiểm tra hồ sơ, Chi cục Hải quan cảng Kỳ Hà có nghi ngờ về trị giá lô hàng  đối với tờ khai nêu trên  nên đã nâng luồng kiểm tra thực tế hàng hóa và đề nghị  DN chuyển cửa khẩu toàn bộ lô hàng về địa điểm kiểm tra của Chi cục.

Ngay sau khi lô hàng được vận chuyển và tập kết tại bãi cảng Kỳ Hà vào ngày 24/4/2017, Chi cục Hải quan cảng Kỳ Hà đã kiểm tra về trị giá, đồng thời rà soát nhận thấy có vướng mắc về chính sách thuế đối với mặt hàng đường nhập khẩu từ Lào chưa quy định rõ mức thuế áp dụng trong hạn ngạch hay ngoài hạn ngạch thuế quan tại Nghị định số 124/2016/NĐ-CP ngày 1/9/2016 của Chính phủ.

Theo quy định tại Điều 4 Nghị định số 124/2016/NĐ-CP thì mặt hàng đường được hưởng ưu đãi giảm 50% mức thuế suất thuế nhập khẩu theo biểu thuế ưu đãi đặc biệt ATIGA, không quy định rõ mức thuế này áp dụng trong hạn ngạch hay ngoài hạn ngạch thuế quan.

DN cho rằng, căn cứ Hiệp định Thương mại song phương Việt – Lào ký kết ngày 3/3/2015 và Nghị định số 124/2016/NĐ-CP quy định Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt thực hiện Hiệp định thương mại song phương Việt –Lào thì mặt hàng đường nhập khẩu từ Lào được hưởng thuế suất ưu đãi đặc biệt là 2,5%.

Tuy nhiên,  theo quy định tại Khoản 1 Điều 6 Nghị định 187/2013/NĐ-CP ngày 20/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thương mại và căn cứ tại điểm b Khoản 3 Điều 5 Thông tư 04/2014/TT-BCT ngày 27/1/2014 của Bộ Công Thương quy định “các mặt hàng thuộc danh mục áp dụng hạn ngạch nhập khẩu không có giấy phép của Bộ Công Thương được áp dụng mức thuế ngoài hạn ngạch thuế quan”. Do vậy, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Kỳ Hà đã hướng dẫn DN nộp thuế đối với lô hàng theo mức thuế suất là 80% (thuế suất ngoài hạn ngạch) để thực hiện thông quan hàng hóa theo quy định. Tuy nhiên, DN không chấp thuận mức thuế suất này và không nộp thuế để thông quan hàng hóa, đồng thời đề nghị có văn bản hướng dẫn cụ thể.

Ngày 26/4/2017, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Kỳ Hà tiếp tục làm việc với DN về các vấn đề vướng mắc liên quan đến lô hàng, đồng thời giải thích, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện khai bổ sung mức thuế suất ngoài hạn ngạch đối với mặt hàng đường để thông quan lô hàng. Nhưng, một lần nữa đại diện DN không đồng ý khai bổ sung và chấp nhập lưu giữ hàng hóa tại Chi cục để chờ hướng dẫn cụ thể từ các cấp có thẩm quyền.

Vướng mắc của lô hàng khá phức tạp, không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính, nên Bộ Tài chính đã gửi công văn xin ý kiến của Bộ Công  Thương về việc áp dụng thuế suất đối với lô hàng. Trong quá trình đợi hướng dẫn cụ thể, cơ quan Hải quan đã nhiều lần hướng dẫn DN nộp hoặc bảo lãnh thuế theo mức ngoài hạn ngạch và cam kết, nếu DN được Bộ Công Thương giao quyền sử dụng hạn ngạch năm 2017 đối với mặt hàng đường sẽ hoàn trả lại số tiền thuế thừa cho DN theo chỉ đạo. Tuy nhiên, hướng dẫn này của cơ quan Hải quan liên tục bị DN từ chối.

Trong tháng 5, DN nhiều lần yêu cầu Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Kỳ Hà cho thông quan lô hàng với thuế suất 2,5% và cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu có bất cứ sai sót gì về mức thuế khi có văn bản trả lời chính thức. Yêu cầu này của DN không được chấp nhận do pháp luật không cho phép cơ quan Hải quan thông quan hàng hóa khi DN chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế.

Ngày 30/5/2017, Bộ Công Thương có công văn trả lời đồng ý hướng dẫn của Bộ Tài chính về cách áp dụng mức thuế suất. Có nghĩa là nếu DN nhập khẩu không có giấy phép của Bộ Công Thương thì áp dụng mức thuế ngoài hạn ngạch thuế quan, thuế suất thuế NK là 80%.

Đến ngày 31/5/2017, căn cứ điểm b khoản 3 Điều 20 Thông tư 38/2015/TT-BTC ngày 25/3/2015 và Điều 61, 62, 63 Quyết định 1966/QĐ-TCHQ ngày 10/7/2015 của Tổng cục Hải quan về việc ban hành quy trình thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Kỳ Hà ban hành Quyết định số 24/QĐ-KH ngày 31/5/2017 về việc ấn định thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu theo mức 80% (tổng số tiền thuế ấn định 1.257.335.040 đồng).

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan qua điện thoại ngày 7/6, ông Ngô Hữu Lộc, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Hoàng Nam Giang cho biết, trong quá trình làm thủ tục đối với lô hàng tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Kỳ Hà, cán bộ Hải quan không gây khó dễ, vòi vĩnh DN và cũng chia sẻ cái khó của cơ quan Hải quan trong việc vướng về chính sách do các văn bản quy định không rõ ràng. Tuy nhiên, ông Lộc cho rằng ngay từ đầu nếu Chi cục Hải quan Kỳ Hà thông báo mức thuế suất đối với mặt hàng là 80% thì DN đã không đưa hàng về để gặp rắc rối như bây giờ.  Ông Lộc cho biết, mặc dù rất muốn nộp thuế để thông quan lô hàng tránh thiệt hại nhưng DN hiện đang hết sức khó khăn, ngân hàng không cho vay bằng việc thế chấp tờ khai nên không tìm đâu ra tiền để nộp thuế. Ông Lộc cũng cho rằng với những văn bản quy định còn chồng chéo,  có cách hiểu khác nhau như vậy, các cơ quan quản lý nhà nước cần phải nhanh chóng giải quyết để tránh thiệt hại cho DN…

Chi cục trưởng Chi cục Hải quan quan cửa khẩu cảng Kỳ Hà Đoàn Đình Nhi cho biết, trong quá trình giải quyết thủ tục hải quan cho lô hàng, đơn vị đã 7 lần  làm việc trực tiếp với đại diện DN, 5 lần gửi văn bản đến DN và rất nhiều lần trao đổi qua điện thoại để hướng dẫn, trả lời về quy định của pháp luật liên quan đến quy trình thủ tục hải quan cũng như chế độ chính sách thuế đối với mặt hàng. Ngoài ra, Chi cục luôn tạo điều kiện làm việc cả ngày lễ và Chủ nhật theo yêu cầu của DN. Điển hình như việc DN đề nghị kiểm tra thực tế hàng hóa vào ngày 30/4/2017 và chuyển toàn bộ hàng hóa sang 4 container khác để giảm phát sinh tiền thuê container.

Như vậy,  không có chuyện cơ quan Hải quan cố tình gây khó dễ cho DN trong việc thông quan hàng hóa. Còn về việc DN bức xúc khi Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Kỳ Hà không thông báo mức thuế 80% ngay khi DN mở tờ khai, ông Nhi cho biết, DN mở tờ khai trên Hệ thống VNACCS và được hệ thống tiếp nhận vào ngày thứ Sáu (ngày 21/4); sau 2 ngày nghỉ, đến thứ Hai (ngày 24/4), đơn vị đã rà soát và thông báo mức thuế cho DN.  Thêm nữa, đây là lô hàng chuyển cửa khẩu, mặt hàng lần đầu tiên làm thủ tục tại cửa khẩu nên cơ quan Hải quan không thể ngay lập tức trả lời với DN về mức thuế.

Như vậy, sau hơn 1 tháng đợi chờ để được trả lời chính thức, đến thời điểm này DN sẽ phải nộp thuế suất 80% cho lô hàng nếu muốn thông quan hàng hóa. Sau sự việc này, có lẽ  DN sẽ rút ra được bài học kinh nghiệm cho mình trong việc tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật đối với hàng hóa XNK trước khi tiến hành làm thủ tục NK hàng hóa. Còn về phía cơ quan quản lý nhà nước, thiết nghĩ đối với các qui định về chính sách mặt hàng còn “vênh”nhau hoặc có nhiều cách hiểu khác nhau cần phải nhanh chóng hướng dẫn, sửa đổi cho sát với thực tế để hỗ trợ các DN không gặp phải những vướng mắc có thể gây thiệt hại cả về thời gian, tiền bạc và cả công sức trong hoạt động XNK.